Arthrodese

Operatief vastzetten van gewrichten

Niet altijd zal een orthopedisch chirurg voorstellen om een versleten gewricht te vervangen door een prothese. Dan heeft een arthrodese de voorkeur. Tijdens deze operatie wordt het beschadigde gewricht aan elkaar gezet. Dit wordt meestal geadviseerd bij ernstige vormen van gewrichtsslijtage. Dus bij veel pijn en wanneer het aangetaste gewricht amper nog bewogen kan worden.

Ook bij jonge mensen zal de specialist soms eerder een arthrodese adviseren dan een gewrichtsvervangende operatie. Een prothese gaat immers niet een leven lang mee, omdat het na verloop van tijd los kan gaan zitten. Uit recent onderzoek blijkt dat 95% van de protheses na 10 jaar nog goed functioneert, na 15 jaar is dit 85% en na 20 jaar 70%.

Het oude idee dat protheses automatisch na 15 jaar vervangen moeten worden, laten specialisten steeds meer los. Bij jongeren is de kans echter groter dat de prothese eerder vervangen moet worden. Dat komt omdat jongeren een actiever leven leiden en dus het kunstgewricht intensiever belasten. Een tweede vervanging is voor de orthopedisch chirurg een stuk lastiger uit te voeren. Bovendien zal de nieuwe prothese nog minder lang mee gaan.

Het plaatsen van een derde kunstgewricht is voor de specialist bijna een onmogelijke opgave. Alsnog een arthrodese uitvoeren is dan geen optie meer. Tijdens het plaatsen van een prothese wordt immers steeds bot weggenomen. Daarom zal de specialist bij jonge mensen vaker kiezen voor een arthrodese.

Wat is een arthrodese?

Het gaat hier om relatief eenvoudige ingreep zonder veel risico. Doel van deze operatie is om de normale beweeglijkheid van de gewrichten op te heffen. Daardoor zal de pijn verdwijnen. Bij een arthrodese wordt eerst het resterende kraakbeen tussen de gewrichten verwijderd. Daarna worden de botuiteinden in een optimale positie tegenover elkaar geplaatst en vervolgens vastgezet met schroeven of metalen plaatjes. De botten kunnen nu aan elkaar groeien. Dat wordt ‘fuseren‘ genoemd. Dit proces duurt enkele maanden.

Word je invalide door een arthrodese?

Bij veel mensen slaat de paniek toe, wanneer de specialist voorstelt om het beschadigde en pijnlijke gewricht vast te zetten. Een gewricht dat niet meer bewogen kan worden, staat volgens hen immers gelijk aan invaliditeit. Dat is gelukkig beslist niet het geval. Door het opheffen van de beweeglijkheid van het gewricht, verdwijnt de pijn. Daardoor kunt u uw arm, been, nek, rug, enkel, vinger, pols of ander vastgezet gewricht juist beter gebruiken. Bovendien nemen andere gewrichten de functie van het vastgezette gewricht over. Zo bestaat de schouder bijvoorbeeld uit twee gewrichten. Wanneer er één wordt vastgezet, compenseert het andere gewricht het gebrek aan beweeglijkheid. De arm kan daardoor nog gewoon tot schouderhoogte opgetild worden.

Wat zijn de indicaties voor een arthrodese?

Een arthrodese wordt overwogen wanneer conservatieve behandelingen zoals fysiotherapie, pijnstillende medicatie en gewrichtsinjecties onvoldoende helpen. Specifieke situaties waarin een arthrodese de voorkeur kan hebben zijn:

• Ernstige gewrichtsslijtage met veel pijn en bewegingsbeperking
• Jonge, actieve patiënten bij wie een prothese te vroeg zou moeten worden vervangen
• Gewrichten waar protheses minder goed functioneren (zoals pols- of enkelgewrichten)
• Infecties in het gewricht die niet goed reageren op antibiotica
• Gewrichtsinstabiliteit die niet anders te corrigeren is
• Slechte botkwaliteit waardoor een prothese niet goed vast zou zitten

Wat zijn de mogelijke complicaties van een arthrodese?

Zoals eerder opgemerkt: aan een arthrodese zijn nauwelijks risico’s verbonden. De meest voorkomende complicaties zijn een bloeduitstorting of infectie. Soms groeit het bot niet snel genoeg naar elkaar toe. Dat is vaak goed te verhelpen met aanvullende behandeling. Tijdens de operatie kan een zenuw beschadigd raken. Dit komt echter heel sporadisch voor.

Belangrijke aandachtspunten na de operatie:

• De eerste weken is rust belangrijk zodat de botten goed kunnen aangroeien
• Vaak krijgt u gips of een speciale schoen om het gewricht stil te houden
• Fysiotherapie helpt bij het wennen aan de nieuwe situatie
• Gewrichten die de functie van het vastgezette gewricht overnemen, worden zwaarder belast. Dit kan op termijn wat milde klachten geven, maar dit is meestal goed beheersbaar.

Moderne ontwikkelingen

De techniek van arthrodese is de laatste jaren weinig veranderd, omdat het een bewezen en effectieve methode is. Wel zijn er verbeteringen in de materialen die gebruikt worden en de operatietechnieken zijn verfijnder geworden. Ook de nazorg en revalidatie zijn geoptimaliseerd, waardoor patiënten sneller herstellen en beter leren omgaan met hun nieuwe situatie.

Conclusie

Een arthrodese is een veilige en effectieve behandeling voor ernstige gewrichtsproblemen wanneer andere behandelingen niet meer helpen. Hoewel het gewricht na de operatie niet meer beweegt, verdwijnt de pijn en kunt u het lichaamsdeel vaak juist beter gebruiken. Andere gewrichten nemen de functie over, waardoor u niet invalide wordt.

Voor jonge, actieve mensen kan een arthrodese een betere keuze zijn dan een prothese, omdat deze niet vervangen hoeft te worden. De ingreep heeft weinig risico’s en de meeste patiënten zijn zeer tevreden met het resultaat. Bespreek altijd goed met uw orthopedisch chirurg of een arthrodese de juiste keuze is voor uw specifieke situatie.