Inhoud
Hoe om te gaan met chronische gewrichtspijn?
In Nederland kampen meer dan 3 miljoen mensen met artrose en reumatoïde artritis. Deze aandoeningen worden vaak gekenmerkt door aanhoudende gewrichtspijn. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel pijnstillers worden voorgeschreven aan mensen die last hebben van deze gewrichtsproblemen. Op onze website vindt u een speciaal artikel over pijnbestrijding bij artrose.
Gemiddeld heeft u drie uur per jaar contact met uw behandelend arts. De resterende 8757 uur bent u volledig op uzelf aangewezen. Daarom is het essentieel om te leren hoe u beter met uw pijnklachten om kunt gaan.
Waar komt die pijn vandaan?
Pijn die langer dan drie maanden aanhoudt en niet reageert op medische therapieën wordt geklassificeerd als ‘chronische pijn’. Bij artrose ligt de oorzaak van de pijn anders dan bij reumatoïde artritis.
Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten achteruitgaat. Hierdoor kunnen stukjes afgebroken kraakbeen in de gewrichtsvloeistof komen. Dit leidt tot ontsteking van het slijmvlies aan de binnenzijde van het gewrichtskapsel. Als gevolg hiervan ontstaan pijn, zwelling en stijfheid in het gewricht. Op de lange termijn kunnen er ‘kale’ plekken op de botten in het gewricht verschijnen, die tegen elkaar schuren tijdens beweging. Dit ‘bot-op-bot’ contact kan bijzonder pijnlijk zijn tijdens het belasten en bewegen van het gewricht.
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte. Vanwege een disfunctie in het immuunsysteem worden specifieke eiwitten aangemaakt die ontstekingen in pezen, spieren en gewrichtskapsel veroorzaken. Dit zorgt ervoor dat het slijmvlies meer vocht produceert, wat leidt tot verdere zwelling. Hierdoor neemt de pijn in de gewrichten toe. Uiteindelijk kan ook het kraakbeen worden aangetast door de voortdurende ontstekingsprocessen in de gewrichten.
Wat zijn de symptomen van chronische gewrichtsontstekingen?
Al in de Romeinse tijd werd een ontsteking vastgesteld aan de hand van de vijf klassieke kenmerken. En dat zijn pijn, zwelling, warmte, roodheid en stijfheid. Door de pijn en zwelling worden bepaalde bewegingen met het getroffen ledenmaat moeilijk of vrijwel onmogelijk. Soms is er ook sprake spier- en gewrichtspijn, omdat door een veranderende houding bepaalde spiergroepen overbelast raken.
Bij reumatoïde artritis kunnen de ontstekingen uiteindelijk kraakbeen, gewrichten, pezen en spieren beschadigen. Bij artrose zal op den duur het volledige kraakbeen tussen de gewrichten verdwijnen. Wanneer deze beschermende en flexibele laag helemaal verdwenen is, ontstaat er bot-op-botcontact. Dit kan zeer pijnlijk zijn.
Chronische vermoeidheid bij gewrichtspijn
Chronische vermoeidheid komt vaak voor bij mensen met reumatoïde artritis en andere reumatische gewrichtsklachten, zoals artrose. Volgens Dr. Michiel Korte van de Universiteit van Utrecht is dit in principe goed. Het dwingt de patiënt om even wat gas terug te nemen, zodat het lichaam de kans krijgt om meer energie te steken in het bestrijden van de ontstekingen.
Het probleem is echter, dat bij een chronische gewrichtsontsteking dit vermoeidheidssignaal doorlopend wordt afgegeven. Korte heeft sterke aanwijzingen dat ontstekingseiwitten in de hersenen dopamine en glutamaat veranderen, waardoor de patiënt zich chronisch vermoeid gaat voelen.
Bij reumatische vermoeidheid bent u dus eigenlijk moe van niets. Een slechte nachtrust of intensieve lichaamsoefeningen spelen geen rol. Dat lamlendige gevoel verdwijnt ook niet wanneer u ’s middags een uurtje gaat slapen. En chronische vermoeidheid is net als pijn: het is vaak voor uw directe omgeving niet zichtbaar dat u doodop bent.
Chronische hyperventilatie en gewrichtspijn
Naar schatting één op de 100 mensen heeft last van chronische hyperventilatie. Dit ongemak kan een zeer breed scala aan klachten veroorzaken, zoals benauwd gevoel op de borst, duizeligheid, beklemmend gevoel op de borst, tintelingen en transpireren. Bij hyperventilatie gaat u sneller ademhalen dan normaal. Daardoor daalt de hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) in het bloed. Naast de reeds genoemde klachten kunnen er ook spierpijn en gewrichtspijn ontstaan. Dit is het gevolg van de verkrampte houding die iemand tijdens een aanval kan aannemen.
Chronische darmontsteking en gewrichtspijn
Chronische gewrichtspijn komt ook vaak voor bij mensen die last hebben van de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa. Bij deze aandoeningen zijn de darmen langdurig ontstoken. Vaak hebben de patiënten ook last van gewrichtsontstekingen, gewrichtspijnen en aanhechtingspijn van de pezen rond de gewrichten. De gewrichtspijn treedt vooral op aan de armen, benen, bekken, rug. Ook kan er een ontsteking ontstaan aan het SI-gewricht.
Pijnbestrijding met paracetamol en NSAIDs
Uw huisarts zal u bij gewrichtspijn in eerste instantie adviseren om paracetamol te gaan gebruiken. Dit middel heeft een milde pijnstillende werking. Dat is soms al voldoende om de pijn draaglijk te maken. Echter, in veel gevallen neemt na langdurig gebruik van paracetamol de pijnstillende werking af, omdat de lever de actieve stoffen steeds sneller kan afbreken. Paracetamol is dus vaak geen pijnbestrijder voor de langere termijn, hoewel het verstandig is om dit wel eerst een echte kans te geven: paracetamol is vrijwel zonder bijwerkingen en verdient daarom absoluut de voorkeur boven allerlei zwaardere middelen.
Bij ernstige gewrichtspijn, waarbij paracetamol niet (meer) voldoende helpt, zal de behandelend arts meestal ontstekingsremmers van het type NSAID voorschrijven. Deze hebben een pijnstillende én ontstekingsremmende werking. Het gebruik van deze NSAIDs gaat echter gepaard met een hele serie mogelijke vervelende bijwerkingen. Het gaat o.a. om maag- en darmklachten, misselijkheid, braken, diarree, maagzweren, verhoogde bloedstolling, verminderde bloedstolling en het vasthouden van vocht. Dat is de reden dat veel patiënten vroegtijdig stoppen met het gebruik van deze medicijnen. En dat is dan een pijnlijke keuze…
Pijnbestrijding in ernstige gevallen van gewrichtspijn
Corticosteroïden zoals prednison worden ook wel eens gebruikt bij chronische gewrichtsontstekingen. Ook hierbij ontstaan, vooral bij langdurig gebruik, vervelende bijwerkingen, omdat deze middelen de hormoonhuishouding beïnvloeden: u kunt dikker worden (vooral in het gezicht), de huid wordt dunner, wonden genezen moeizamer, de botten worden brozer (botontkalking / osteoporose) en de ogen kunnen verslechteren. Cortisonen hebben daarnaast de bijwerking dat het kraakbeen verder verslechtert. Meestal worden ze dus alleen voor een korte periode gebruikt, om verdere verergering van de gewrichtsproblemen te voorkomen.
Er zijn ook nóg zwaardere middelen tegen de pijn, de zgn. opiaten. Tramadol en morfine behoren tot deze groep. Algemeen bekend is dat het gebruik hiervan ook zeker niet zonder bijwerkingen is: u wordt er bijvoorbeeld suf en slaperig van, waardoor u o.a. niet meer een auto mag besturen. Ook komt misselijkheid regelmatig voor als bijwerking. Bovendien werken opiaten verslavend, en kan het dus gebeuren dat u er een steeds hogere dosering van nodig heeft. Deze opiaten worden dus alleen voorgeschreven als het écht niet anders kan.
Pijnspecialist Pete Moore: pijn accepteren!
Aanhoudende pijnklachten kunnen een grote invloed op uw kwaliteit van leven hebben. Het kan immers voor veel frustratie zorgen. En dit kan weer bepalend zijn voor hoe u met uw familie, vrienden en collega’s omgaat. De Britse pijnspecialist Pete Moore heeft meerdere boeken geschreven over zelfmanagement bij pijnklachten. Daarin moedigt hij patiënten aan om zelf een actievere rol te spelen in het verminderen van de klachten.
Zijn belangrijkste advies is, dat u moet accepteren dat u lijdt aan chronische pijnklachten. Dat betekent echter niet dat u zich er zomaar bij moet neerleggen. Accepteren betekent: dat u zich realiseert dat u actie moet ondernemen om de klachten aan te pakken. De volgende stap is het maken van een plan van aanpak.
Daarbij is het belangrijk dat u uw activiteiten goed doseert en zorgt voor voldoende rust en ontspanning. Verder adviseert Moore om dagelijks tijd in te ruimen voor oefeningen en lichaamsbeweging. Daardoor zal de pijn afnemen, omdat het lichaam beter voorbereid zal zijn op lichamelijke inspanning. Bovendien zullen uw spieren sterker worden, zodat u ze uw aangetaste gewrichten beter kunnen ondersteunen en ontlasten.
Meer tips tegen gewrichtspijn
Ook het Reuma fonds heeft een aantal tips om meer grip te krijgen op gewrichtspijn. Zo kan een ijspakking verlichting geven bij ontstekingen. Warmte helpt als de pijn in uw gewrichten niet wordt veroorzaakt door een ontsteking.
Neem dan bijvoorbeeld een warme douche of gebruik een warmtepakking. Zorg ook voor een goede nachtrust. Als u overdag moe bent, kunt u de pijn minder goed verdragen. Mensen die gezonder en gevarieerder zijn gaan eten, krijgen ook wel eens minder last van hun gewrichten. Probeert u het voor uzelf eens uit: met welke voedingsmiddelen voel ik me beter of slechter? Lees voor voedingstips het artikel over voeding tegen artroseklachten.
Zoek naar natuurlijke alternatieven bij gewrichtspijn
De kans is aanwezig dat paracetamol na verloop van tijd niet meer (voldoende) werkt en dat u door de vele bijwerkingen noodgedwongen moet stoppen met het gebruik van NSAIDs. Dan is het aan te raden om ook eens serieus te kijken naar natuurlijke alternatieven zoals Curcumine of het voedingssupplement Proflexen om de pijn te bestrijden. Dit zijn natuurlijke ontstekingsremmers die werken in het gebied van de gewrichten.