Curcumine, ook bekend als Turmeric in het Engels, komt van de geelwortelplant (Curcuma longa) en heeft een lange geschiedenis in de traditionele Ayurvedische geneeskunde voor het bestrijden van ontstekingen.
In de afgelopen decennia groeit de wereldwijde belangstelling voor Curcumine, aangezien het blijkt te beschikken over krachtige ontstekingsremmende eigenschappen en bovendien kan bijdragen aan diverse aandoeningen.
Recentelijk krijgen ook andere componenten van de geelwortel, de Turmerosachariden, meer aandacht vanwege hun mogelijke therapeutische effecten.
Wat doet Curcumine met ontstoken cellen in het gewricht?
De ontstekingsremmende eigenschappen van Curcumine zijn in vitro (dat wil zeggen: in een laboratoriumsetting met losse cellen of weefselmonsters) uitvoerig onderzocht. Dit soort studies heeft aangetoond dat Curcumine een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van de productie van nieuwe ontstekingsbevorderende stoffen in reeds ontstoken cellen.
Hierdoor wordt verdere ‘communicatie’ van de ontsteking naar andere cellen voorkomen en kunnen de negatieve effecten stoppen. Curcumine remt bovendien de aanmaak van ontstekingsenzymen zoals COX-2 en 5-LOX via verschillende mechanismen.
In ontstoken kraakbeencellen vermindert het ook de productie van MMP’s (enzymen die kraakbeen afbreken), wat leidt tot een directe afname van kraakbeenverlies.
Een van de belangrijkste mechanismen waarop Curcumine deze effecten realizeert, is het verlagen van de activiteit van de transcriptiefactor ‘NF-κB’.
Normaal wordt deze transcriptiefactor geactiveerd door stressoren zoals ontstekingsfactoren (bijvoorbeeld TNF-α en IL-1β), hevige mechanische druk, of de aanwezigheid van afbraakproducten van kraakbeen.
Curcumine kan de activiteit van NF-κB beïnvloeden, waarmee het de productie van ontstekingsfactoren zoals TNF-α en IL-1β kan verminderen, en ook de afbraak van kraakbeen door MMP’s kan afremmen.
Daarnaast verlaagt Curcumine ook in ontstoken gewrichtsslijmvliezen de productie van onder andere COX-2 in de cellen en reguleert het aantal slijmvliescellen op een gecontroleerde manier.
Zo kan Curcumine dus effectief ingrijpen in het degeneratieve ontstekingsproces van gewrichtsaandoeningen zoals reumatoïde artritis en artrose.
En nu Curcumine in de praktijk
Zoals vaak het geval is bij in vitro onderzoek, zijn de resultaten nog niet volledig representatief voor de klinische werkelijkheid. Want wanneer iemand regelmatig Curcumine consumeert (bijvoorbeeld in gele kerriesaus, waar Kurkuma in verwerkt zit), is het natuurlijk de vraag hoeveel van die Curcumine daadwerkelijk op de plek van de ontsteking aankomt.
De biologische opname van Curcumine via het maag-darm-kanaal verloopt namelijk niet optimaal. Moeten we dan maar hogere doseringen Curcumine innemen? Dat kan zeker, maar zelfs dan blijft de behandeling niet per se efficiënt.
Om die reden hebben diverse wetenschappers, die de potentie van deze specerij erkennen, technieken ontwikkeld om de opname van Curcumine te verbeteren.
Soms wordt Curcumine gecombineerd met een andere stof, zodat de darmwand het beter kan absorberen en in de bloedcirculatie kan brengen. Of er wordt een molecuul aan Curcumine gekoppeld, dat ervoor zorgt dat het zich beter hecht aan de cellen in de darmwand.
Voorbeelden van stoffen die de opname van Curcumine bevorderen, zijn: zwarte peper, fosfolipiden, polysorbaat en natuurlijke olie uit de geelwortel.
Curcumine en natuurlijke oliën
Een recente studie heeft interessante resultaten opgeleverd met Curcumine en ’turmeric essential oils’ (de wetenschappelijke term voor ‘natuurlijke olie uit de geelwortel’), die helpen de opname van Curcumine te verhogen. Patiënten met reumatoïde artritis vertoonden merkbare verbeteringen in pijn- en functiescores na inname van deze Curcumine.
De resultaten waren vergelijkbaar, of zelfs duidelijk beter, dan die van de controlegroep die diclofenac (een NSAID) nam tijdens dezelfde periode. Bovendien daalde het niveau van het ontstekingseiwit ‘C-Reactive Protein’ (CRP) in het bloed van de Curcumine-groep zelfs sterker dan bij de NSAID-groep.
Dit verschil kan worden verklaard door de unieke werking van Curcumine vergeleken met NSAIDs, aangezien NSAIDs geen remmend effect hebben op de productie van TNF-α, wat Curcumine juist wel doet.
Curcumine en zwarte peper
De absorptie van Curcumine in combinatie met zwarte peper is inderdaad verbeterd, maar helaas verlaat Curcumine nog steeds snel het lichaam na opname.
Echter, wanneer het wordt gecombineerd met de oliën uit de geelwortel, wordt deze biologische variant niet alleen efficiënter opgenomen, maar ook aanzienlijk langer in het lichaam vastgehouden.
Rekenen we dit door, dan blijkt dat Curcumine samen met de oliën uit de geelwortel maar liefst 6,37 keer effectiever is dan de klassieke combinatie van Curcumine met zwarte peper.
Curcumine en E-nummer polysorbaat
In veel gevallen wordt Curcumine gecombineerd met Polysorbaat om de absorptie te verbeteren. Deze aanpak is echter niet zonder controverse.
Polysorbaat is een ‘rood’ E-nummer dat bij langdurig gebruik de darmen kan irriteren.
U kunt eenvoudig controleren of dit E-nummer is toegevoegd aan de Curcumine die u gebruikt.
Soms wordt het ook gepresenteerd als ‘micellen’ of ‘vetbolletjes’. Dit klinkt minder chemisch, maar het is nog steeds gewoon Polysorbaat.
Curcumine zelf maken met water
Op social media en diverse websites wordt vaak aangeraden om elke ochtend een zelfgemaakt Curcumine-drankje te drinken. Dit is echter heel eenvoudig te bereiden door een theelepel van dit specerij met een snufje peper te mengen in een glas warm water. Toch is het geen effectieve oplossing.
Curcumine wordt slechts in geringe mate door je darmen opgenomen en voor het merendeel weer uitgescheiden. De toegevoegde peper kan de opname iets verbeteren, maar zorgt niet voor een langdurige aanwezigheid in het lichaam.
De Curcumine wordt dus vanzelf weer afgevoerd. Daarnaast is dit niet verstandig als je al medicijnen gebruikt, aangezien zwarte peper de werking van geneesmiddelen kan versterken.
Bijwerkingen van Curcumine
Tot nu toe zijn er geen bekende bijwerkingen van Curcumine. Het is echter niet aan te raden deze natuurlijke ontstekingsremmer te gebruiken als je galstenen hebt, omdat Curcumine een samentrekkend effect op de galblaas heeft. Dit kan leiden tot ernstige pijnklachten.
Curcumine en bloedverdunners
Als je bloedverdunners gebruikt, zal je arts waarschijnlijk geen NSAIDs adviseren vanwege de vervelende bijwerkingen. In dat geval kan een natuurlijke ontstekingsremmer zoals vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad een goed alternatief zijn.
Op sommige websites wordt gesuggereerd dat Curcumine niet gecombineerd kan worden met bloedverdunners wegens invloed op de bloedstolling. Deze effecten zijn echter zo miniem dat je dit Aziatische kruid zonder problemen samen met bloedverdunners kunt gebruiken.
Om veilig te zijn, kun je altijd eerst overleggen met je arts of apotheker. In ieder geval kan Curcumine zonder bezwaar worden gebruikt in combinatie met acenocoumarol en fenprocoumon.
Curcumine is een waardevolle voedingsstof in veel Aziatische landen. Als het bloedverdunnende effect zo significant was, zouden deze mensen vaker last hebben van bloedingen of stollingsproblemen. Dat is duidelijk niet het geval.
Kies voor vloeibare Curcumine
Wanneer we ons realiseren dat Curcumine een effectieve ontstekingsremmer is zonder bijwerkingen, en dat NSAIDs juist vaak gepaard gaan met tal van (ernstige) bijwerkingen, is het begrijpelijk dat veel mensen tegenwoordig kiezen voor deze veilige, natuurlijke en minstens zo effectieve stof uit Curcuma longa. Het kan doorgaans ook veilig worden gebruikt naast reguliere medicatie.
Om de opname verder te optimaliseren, is het aan te raden om vloeibare Curcumine te kiezen. Het maag-darmkanaal kan Curcumine uit een vloeistof beter opnemen. Veel mensen geven de voorkeur aan vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes blad. Dit zijn drie ontstekingsremmers die effectief zijn voor de gewrichten.
