Gewrichtsvloeistof komt regelmatig ter sprake in de artikelen van HealthcareChain. Deze ‘smeerolie’ zorgt ervoor dat u soepel kunt blijven bewegen. Bovendien fungeert het ook als een schokbreker. Het dempt de krachten die op de gewrichten worden uitgeoefend tijdens beweging. Hierdoor blijven alle onderdelen van deze ‘scharnieren’ in optimale gezondheid en conditie.
Deze stroperige vloeistof bevindt zich in een ruimte die omringd wordt door het gewrichtskapsel en de botten van de gewrichten. In dit artikel duiken we dieper in de samenstelling van synoviale vloeistof en de rol ervan bij artrose en gewrichtsontstekingen.
Wat is de samenstelling van deze gewrichtsvloeistof?
In tegenstelling tot wat velen denken, wordt synoviale vloeistof meestal niet in het gewricht zelf aangemaakt. Eigenlijk vloeide deze substantie voornamelijk uit bloedplasma dat vanuit het synoviaal slijmvlies – de binnenkant van het gewrichtskapsel – het gewricht binnenkomt. Wanneer alles gezond is, diffunderen er alleen kleine eiwitten vanuit het bloed.
Grotere bloedeiwitten en bloedcellen kunnen dus niet simpelweg in het gewricht komen. De gewrichtsvloeistof bevat echter een beperkt aantal immuuncellen die helpen bij het opruimen van afvalstoffen en het waarnemen en reguleren van ontstekingsreacties.
Daarnaast is de synoviale vloeistof verrijkt met moleculen zoals hyaluronzuur, lubricine en het ‘superficial zone protein’. Deze glycosaminoglycanen worden geproduceerd door het synoviaal slijmvlies in de gewrichten en de chondrocyten die op het kraakbeenoppervlak aanwezig zijn.
Hyaluronzuur speelt een belangrijke rol in de viscositeit en smeerbaarheid van de gewrichtsvloeistof, en voorkomt dat het vocht naar de bloedbaan wegstroomt door water vast te houden. Lubricine en het ‘superficial zone protein’ zorgen voor een glad oppervlak op het kraakbeen, waardoor de verschillende gewrichtscomponenten soepel over elkaar kunnen bewegen.
Kraakbeenopbouwende eiwitten
In de synoviale vloeistof bevinden zich unieke eiwitten die een cruciale rol spelen in de opbouw en afbraak van kraakbeen. Deze eiwitten, vaak complex van naam en afkorting, worden geproduceerd door het gewrichtsslijmvlies en de oppervlakkige kraakbeencellen zodra ze worden geprikkeld.
Het is algemeen bekend dat er bij chronische gewrichtsontstekingen een toename is in de productie van bepaalde eiwitten. Dit verstoort de kraakbeenmatrix en leidt daarmee tot een geleidelijke afbraak. Hierdoor kan artrose ontstaan.
Wat gebeurt er bij een ontsteking?
Bij artrose geraakt het gewrichtskapsel ontstoken door schilfertjes van kraakbeen die vrijkomen en in de gewrichtsvloeistof ronddrijven. Dit kan uitmonden in een aanzienlijke ontstekingsreactie. De productie van synoviaal vocht wordt ontregeld, wat leidt tot een overproductie van dit vocht. Dit resulteert in gezwollen gewrichten en beperkt de demping bij bewegingen.
De cellen in het slijmvlies en kraakbeen merken deze ontstekingsfactoren op en starten een ketenreactie die leidt tot de aanmaak van andere ontstekingsfactoren. Hierdoor raakt de normale productie van kraakbeenmatrix en smeringsmoleculen verstoord.
Zonder een onderbreking in de ontsteking kan er aanzienlijke schade aan het kraakbeen ontstaan. Uiteindelijk kunnen de ontstekingsfactoren ook in het onderliggende gewrichtsbot terechtkomen, wat de pijn verergert. Bij gevorderde artrose verandert het bot als reactie op de gewijzigde krachtenverdeling, wat zichtbaar is op röntgenfoto’s.
Het is belangrijk te beseffen dat er in het kraakbeen geen zenuwcellen aanwezig zijn, waardoor gewrichtspijn niet enkel door kraakbeenschade kan ontstaan. De pijn moet voortkomen uit de ontsteking, of door schade aan het bot of het slijmvlies, die wel zenuwen bevatten.
Artrose is dus meer dan alleen kraakbeenschade. Vaak wordt het gezien als ‘gewoon versleten kraakbeen’, maar deze aandoening gaat zeker gepaard met ontstekingen. Deze ontstekingen verergeren de slijtage en spelen een cruciale rol in de pijnklachten.
Natuurlijke ontstekingsremmers
Bij artrose is het van groot belang om ontstekingen te verminderen, wat resulteert in minder pijn en een soepelere bewegingsvrijheid. Voor milde klachten kan Paracetamol wat verlichting bieden. Bij ernstigere symptomen zijn ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs) beschikbaar. Hoewel deze vaak effectief zijn, kunnen ze ongewenste bijwerkingen veroorzaken, zoals problemen met maag en darmen. Hierdoor geven veel mensen de voorkeur aan alternatieven. Gelukkig zijn er natuurlijke opties zoals Curcumine en vloeibare Groenlipmossel. Deze remedies blijken bij veel mensen effectief te zijn en hebben tot nu toe geen bijwerkingen aangetoond.
Mensen vragen ook
Wat kan ik zelf doen om een gewrichtsontsteking te verminderen?
Een ijspak kan de pijnklachten verlichten. Warmte helpt uitsluitend als de klachten niet door een ontsteking worden veroorzaakt. Een goede nachtrust is belangrijk. Ga voor uzelf na met welke voedingsmiddelen u zich beter of juist slechter voelt. Hou daar dan rekening mee.
Waarom moet ik bij artrose omega 6-vetzuren beperken?
Voeding bevat meer omega 6- dan omega 3-vetzuren. Daardoor wordt er teveel aan arachidonzuur in het lichaam gevormd. En dit wakkert de ontstekingsprocessen aan. Omega 6-vetzuren komen veel voor in zonnebloemolie, margarine, noten, granen en sojaproducten.
Kunnen vitamines ook helpen om artroseklachten te verminderen?
Volgens de Universiteit van Surrey zijn voedingsmiddelen die veel vitamine K bevatten een goede ondersteuning bij artrose. Deze voedingsstof is nodig voor speciale eiwitten in kraakbeen en botten. Ook de vitamines C, D en E helpen om het kraakbeen gezond te houden.
Wat is het doel van een ontsteking?
Doel is om schadelijke bacteriën, virussen en schimmels te verwijderen. Bovendien stimuleert dit de aanvoer van witte bloedcellen en immuuneiwitten om het herstel te bevorderen. Een bijzondere oorzaak van een ontstekingsreactie zijn auto-immuunziektes. Het afweersysteem keert zich dan tegen de gezonde lichaamscellen.
Waar ontstaan de ontstekingen bij artrose en reumatoïde artritis?
Door kraakbeenslijtage ontstaat bij artrose ontstekingen aan de gewrichtskapsels. Bij reumatoïde artritis raken vooral de gewrichtsslijmvliezen, pezen, spieren en de gewrichtskaspels ontstoken. De klachten van beide aandoeningen komen met elkaar overeen. En dat zijn pijn, stijfheid en zwellingen.
