Inhoud
“Maar mijn gewrichten zijn toch gemaakt om gewicht te dragen?”
Een veelgehoorde uitspraak, maar de werkelijkheid is complexer
Het verband tussen overgewicht en gewrichtsklachten is sterker dan veel mensen denken. Bij iedere stap die we zetten, vangen onze gewrichten een impact op die gelijk staat aan 6 tot 8 keer ons lichaamsgewicht. Voor iemand die 15 kilo te zwaar is, betekent dit een extra belasting van maar liefst 90 tot 120 kilo op de gewrichten. Deze overbelasting kan het natuurlijke verouderingsproces van kraakbeen – dat meestal rond het 50e levensjaar begint – aanzienlijk versnellen. Wat veel mensen verrast, is dat overgewicht niet alleen invloed heeft op de ‘dragende’ gewrichten zoals knieën en heupen, maar ook op gewrichten in bijvoorbeeld de handen. Hoe kan dat? Laten we dieper in deze materie duiken…
De oorsprong van overgewicht
Volgens gezondheidsexperts ontstaat overgewicht door een disbalans in energie-inname en -verbruik. We eten meer calorieën dan ons lichaam nodig heeft voor dagelijkse activiteiten en basale lichaamsfuncties. De overtollige energie uit vetten en koolhydraten, die niet wordt gebruikt voor spieractiviteit, hersenwerking of celvernieuwing, wordt opgeslagen als vetweefsel.
Deze vetopslag vindt voornamelijk plaats rond de buik, heupen en dijen. In de evolutie was dit een nuttig mechanisme – het stelde onze voorouders in staat om periodes van voedselschaarste te overleven. In onze moderne maatschappij, waar voedsel constant beschikbaar is, werkt dit mechanisme tegen ons. Bij een ongezond voedingspatroon en te weinig beweging stapelen de kilo’s zich op zonder dat ze ooit worden aangesproken als energiereserve.
Gezondheidsrisico’s van extra gewicht
Een gezond gewicht is fundamenteel voor onze algemene gezondheid. Extra kilo’s verhogen niet alleen het risico op bekende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en diabetes type 2, maar hebben ook een significante impact op onze gewrichten. De continue overbelasting versnelt de slijtage van het kraakbeen, wat de bewegingsvrijheid steeds verder beperkt.
Als deze slijtage (artrose) ernstige vormen aanneemt, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk worden, waarbij het aangetaste gewricht wordt vervangen door een kunstgewricht. Het behouden van een gezond gewicht kan daarom gezien worden als een investering in de toekomst van uw gewrichten.
De verrassende link met handgewrichten
Recent onderzoek van Nederlandse wetenschappers heeft een onverwacht verband blootgelegd tussen overgewicht en artrose in de handen (1). Dit verband blijkt niet mechanisch van aard, zoals bij knieën en heupen, maar biochemisch. Uit hun studies blijkt dat mensen met handartrose vaak een tekort hebben aan een stof genaamd adiponectine, die wordt geproduceerd door vetweefsel (2).
Deze stof speelt een cruciale rol bij de bescherming van kraakbeen en stimuleert de aanmaak van nieuw kraakbeenweefsel. Bij mensen met overgewicht wordt aanvankelijk veel adiponectine geproduceerd, maar deze productie neemt na verloop van tijd af. Dit verklaart waarom overgewicht ook kan bijdragen aan artrose in niet-dragende gewrichten.
Effectieve gewichtsbeheersing
Om overtollige kilo’s kwijt te raken is een structurele aanpak nodig die zich richt op zowel voeding als beweging. Hoewel de basis ligt bij gezonde voeding en voldoende beweging, kunnen sommige mensen baat hebben bij extra ondersteuning.
Verschillende voedingssupplementen, waaronder natuurlijke eetlustremmers zoals Crave Burner, kunnen helpen bij het beheersen van de eetlust tijdens het afvallen. Het is echter belangrijk om hierover eerst met een arts of diëtist te overleggen. Zij kunnen beoordelen welke ondersteuning in uw situatie passend en veilig is.
Supplementen zijn nooit een vervanging voor een gezond voedingspatroon, maar kunnen wel helpen bij het bereiken van uw doelen als onderdeel van een complete aanpak. Vermijd de verleiding van ‘wonderdiëten’ – de constante introductie van nieuwe afslankproducten suggereert al dat ze zelden effectief zijn op lange termijn.
Voor een duurzaam resultaat kunt u deze richtlijnen volgen:
- Consumeer dagelijks drie uitgebalanceerde maaltijden met voldoende groenten (minimaal 200 gram) en fruit (twee porties).
- Vermijd ongezonde snacks en kies voor voedzame tussendoortjes op vaste momenten om uw metabolisme actief te houden.
- Beperk de inname van alcohol en vermijd frequente consumptie van snacks rijk aan suikers en verzadigde vetten.
- Beweeg dagelijks minimaal 30 minuten op een manier die past bij uw gewrichten – denk aan wandelen, fietsen of zwemmen.
Het behoud van een gezond gewicht
Gewichtsverlies behouden is vaak een grotere uitdaging dan afvallen zelf. Veel mensen vervallen na een succesvolle afvalperiode in oude gewoontes, waardoor het gewicht snel terugkeert. Dit ‘jojo-effect’ ontstaat doordat het lichaam gewichtsverlies als een bedreiging ziet en de stofwisseling vertraagt om energie te besparen.
Het kan maanden duren voordat uw lichaam zich aanpast aan een lager gewicht en de stofwisseling normaliseert. Daarom is het essentieel om ook na het bereiken van uw streefgewicht vast te houden aan gezonde voedings- en bewegingsgewoontes. Niet alleen uw gewrichten, maar uw hele lichaam zal u dankbaar zijn voor deze blijvende leefstijlverandering.
Referenties
1. Yusuf, E., Nelissen, R. G., Ioan-Facsinay, A., Stojanovic-Susulic, V., DeGroot, J., van Osch, G., Middeldorp, S., Huizinga, T. W., & Kloppenburg, M. (2010). Association between weight or body mass index and hand osteoarthritis: a systematic review. Annals of the Rheumatic Diseases, 69(4), 761-765. https://ard.eular.org/article/S0003-4967(24)19572-6/fulltext
2. Yusuf E, Ioan-Facsinay A, Bijsterbosch J, Klein-Wieringa I, Kwekkeboom J, Slagboom PE, et al. Association between leptin, adiponectin and resistin and long-term progression of hand osteoarthritis. Ann Rheum Dis [Internet]. 2011 [cited 2025 Feb 14];70(7):1282-4. Available from: https://ard.eular.org/article/S0003-4967(24)10054-4/fulltext