Plotseling artrose in meerder gewrichten tegelijk? Dan heeft u mogelijk last van poly-artrose. Hoewel ook deze aandoening gepaard gaat met pijn, stijfheid en zwelling, is de oorzaak niet altijd slijtage door veroudering. Soms gaat hier om een auto-immuunziekte, waarbij de gezonde kraakbeencellen worden aangevallen.
Wat is het verschil tussen artrose en poly-artrose?
Het kraakbeen van alle gewrichten in uw lichaam kan bij het ouder worden brozer en dunner worden. Meestal treedt dit slijtageproces in slechts een beperkt aantal gewrichten op. We spreken van mono-articulaire artrose wanneer slechts één gewricht is aangedaan en van poly-artrose wanneer meerdere gewrichten zijn aangedaan.
Hoewel de symptomen – zoals pijn, stijfheid en zwelling – vrijwel gelijk zijn aan die van artrose, gaat het bij poly-artrose oorzakelijk soms om een geheel andere aandoening. Bij artrose spelen veroudering, overgewicht en overbelasting een prominent rol bij het slijtageproces van de gewrichten.
Dat is niet altijd het geval bij poly-artrose. Deze gewrichtsaandoening kan namelijk niet altijd in verband worden gebracht met één van de oorzaken van artrose.
Daarom wordt deze vorm van gewrichtsslijtage aangemerkt als een auto-immuunziekte. Dit is een groep van aandoeningen – waartoe ook reumatoïde artritis behoort – waarbij het afweersysteem de gezonde cellen van het lichaam aanvalt. In dit geval dus gelijktijdig het kraakbeen van twee of meer gewrichten.
Wat is artrose precies?
Bij artrose is er sprake van slijtage van slechts één van de gewrichten van uw lichaam. Het kan gaan om onder andere de heup, knie, hand en vingers, elleboog, schouder, ruggenwervels of voeten. Als gevolg van de kraakbeenschade kunnen er in de gewrichtsvloeistof prostaglandinen en cytokinen vrijkomen. Deze factoren kunnen pijnlijke ontstekingshaarden in de gewrichten vormen en verder aanwakkeren. Deze ontstekingsfactoren kunnen via de bloedcirculatie soms ook andere gewrichten bereiken.
Dit zorgt voor nieuwe gewrichtsontstekingen die het kraakbeen kunnen aantasten. Ook op deze locatie ontstaat dan artrose. Er wordt dan niet gesproken over poly-artrose, omdat het nieuwe gewrichtsprobleem het gevolg is van het eerste. Bovendien ontstaan bij deze vorm van artrose de klachten aan meerdere gewrichten niet tegelijkertijd. Dat is wel het geval bij poly-artrose.
Wat is de betekenis van poly-artrose?
Bij poly-artrose treedt het slijtageproces tegelijkertijd op in twee of meer gewrichten. Soms heeft deze aandoening dezelfde oorzaken als mono-articulaire artrose. Het kraakbeen gaat op meerdere plaatsen het lichaam in kwaliteit en kwantiteit achteruit, waardoor klachten als pijn, stijfheid en zwellingen kunnen ontstaan. Maar meestal kunnen artsen de link niet leggen tussen gelijktijdige slijtage in meerdere gewrichten en artrose.
Met andere woorden: een verkeerde houding, overgewicht of veroudering spelen geen rol bij het ontstaan van poly-artrose. Er is dan duidelijk iets anders aan de hand. De slijtage wordt dan veroorzaakt door een ontregeling van het verworven afweersysteem. Het ziet plotseling gezonde kraakbeencellen aan voor bedriegers van uw gezondheid. En valt deze beschermende en flexibele laag van meerdere gewrichten gelijktijdig aan. Net als bij artrose kan erfelijkheid een rol spelen bij poly-artrose.
Zo werkt het afweersysteem
Het verdedigingsmechanisme van uw lichaam is opgebouwd uit drie linies. Bij uw geboorte krijgt u van nature een afweersysteem mee. Deze aangeboren of natuurlijke afweer is uw eerste verdedigingslinie tegen schadelijke bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers. Deze barrière wordt gevormd door onder andere uw huid, maagzuur, slijmvliezen en vooral uw darmflora.
Vervolgens bent u ook uitgerust met een a-specifiek afweersysteem. Deze heeft als taak om ziekteverwekkers die er toch in geslaagd zijn om uw lichaam binnen te dringen uit te schakelen. Tenslotte beschikt uw lichaam nog over een verworven of aangeleerd afweersysteem.
Dit wordt het immuunsysteem genoemd. Dit reageert op één specifieke ziekteverwekker per keer. Na een eerste contact met de indringer – bijvoorbeeld een griepvirus – worden de kenmerken in een soort van geheugen opgeslagen. Bij een volgend contact kan het immuunsysteem sneller in actie komen.
Bij een auto-immuunziekte is het verworven of aangeleerd afweersysteem ontregeld geraakt. Door een nog onbekende oorzaak, is in het geheugen ook informatie over bijvoorbeeld kraakbeencellen opgeslagen. Deze worden dan ook gezien als indringers en vervolgens aangevallen.
Het immuunsysteem keert zich als het ware tegen de eigen lichaamscellen. Het vormt auto-antistoffen die in het geval van poly-artrose het kraakbeen van meerdere gewrichten tegelijkertijd te lijf gaan.
Vermoeidheid en poly-artrose
De symptomen van poly-artrose zijn net als bij artrose gewrichtspijn, stijfheid en zwelling. Wel klagen poly-artrosepatiënten meer over vermoeidheid. Deze wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door de pijn. Als gewrichten aan zowel de linker- als rechterzijde van uw lichaam zijn aangetast, dan is het moeilijk om in bed een goede slaappositie te vinden. En wie ’s nachts niet goed slaapt, zal zich overdag vermoeid voelen.
De pijn wordt meestal veroorzaakt door ontstekingen van de gewrichtskapsels als gevolg van de slijtage van de gewrichten. Deze kunt u proberen te bestrijden door Paracetamol, Diclofenac of Ibuprofen in te nemen. Als alternatief kunt u ook kiezen voor natuurlijke ontstekingsremmers, zoals vloeibare groenlipmossel, Proflexen, curcumine of zwarte bes-blad. Deze zijn bijna net zo effectief, maar hebben geen vervelende bijwerkingen.
Diagnose en behandeling poly-artrose
Wanneer u last heeft van pijn, zwellingen en stijfheid in één of meerdere gewrichten, dan maakt u een afspraak met uw huisarts. Aan de hand van diverse onderzoeken kan hij vaststellen welke vorm van artrose u hebt.
Bovendien zal hij samen met u een doelgericht behandelingsplan opstellen of u doorverwijzen naar een specialist. Bij ernstige gewrichtsklachten is dit de reumatoloog en bij functionele achteruitgang de revalidatiearts. Voor operaties of gewrichtsvervanging zult u doorverwezen worden naar de orthopeed. Spreek wel af, dat alle betrokken specialisten hun bevindingen terugkoppelen naar de huisarts, zodat hij of zij het overzicht houdt.
Veelgestelde vragen over poly-artrose
Wat is het verschil tussen artrose en poly-artrose?
Bij artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen in bijvoorbeeld een heup of knie achteruit door veroudering of bij langdurige overbelasting. Bij poly-artrose slijt het kraakbeen in meerdere gewrichten tegelijkertijd. Dit het gevolg zijn van een auto-immuunziekte, waarbij gezonde cellen door het afweersysteem worden aangevallen. In dit geval de cellen van het kraakbeen dus.
Wat is een auto-immuunziekte nu precies?
Bij een auto-immuunziekte is het lichaam de ziekteverwekker. Het afweersysteem werkt niet correct en ziet daardoor gezonde cellen en weefsels aan als gevaarlijke indringers. Uw lichaam probeert u te beschermen door deze cellen aan te vallen. De meest voorkomende auto-immuunziekte is reumatoïde artritis.
Mag ik wel blijven bewegen bij artrose?
Bij artrose is het belangrijk om in beweging te blijven. Daarbij is het van belang om ook de aangetaste gewrichten niet te ontzien. Dit maakt de spieren sterker, waardoor ze de gewrichten meer ondersteuning geven. Dit vermindert de pijn.
Wordt artrose beschouwd als een handicap?
Bij beginnende en middelmatige artrose kunt u normaal blijven functioneren. Wel zijn vaak ontstekingsremmende pijnstillers of natuurlijke ontstekingsremmers nodig om de pijn en stijfheid te verminderen. Uiteindelijk kan de vorm en functie van het gewricht zodanig veranderen, dat er beperkingen bij het bewegen ontstaan.
