Ga naar de inhoud

Wat is artrose en wat kun je er zelf aan doen?

Oudere vrouw met artrose in haar handen

Wat is de aard van de aandoening artrose? Hoeveel mensen hebben deze ziekte? Wat zijn de oorzaken van artrose? Ontdek in dit artikel de antwoorden op deze vragen, evenals meer waardevolle informatie.

Hoe vaak komt artrose voor?

Artrose is onder de Nederlandse bevolking veel gebruikelijker dan reumatoïde artritis (ook wel bekend als reuma) en andere gewrichtsaandoeningen. In 2007 hadden ongeveer 4,0% van de Nederlanders deze aandoening. Van de bevolking ouder dan 45 jaar was dit percentage 12,4%, en bij de 65-plussers steeg het naar 17,2%. Vrouwen hebben er bijna tweemaal zoveel last van als mannen.

Omdat artrose voornamelijk optreedt naarmate we ouder worden, verwachten we dat het aantal mensen met deze aandoening de komende decennia aanzienlijk zal stijgen door de vergrijzing. Daarnaast zijn er veel mensen met overgewicht en in het algemeen bewegen we te weinig; deze factoren zijn bekend als sterke beïnvloeders van de kans op artrose.

grafiek dat laat zien hoe vaak artrose voorkomt bij mannen en vrouwen

 

Wat veroorzaakt artrose en hoe kan ik dit voorkomen?

Dit probleem voorkomen is relatief eenvoudig, maar kan tegelijk veel inzet van u vragen.

  • Veel mensen met artroseklachten in de heupen of benen zoeken de hulp van een orthopeed, en vaak geldt dat zij overgewicht hebben. Overgewicht wordt vastgesteld wanneer uw BMI boven de 25 ligt. Om uw BMI te berekenen, deelt u uw lichaamsgewicht (in kg) door het kwadraat van uw lengte (in m). Het resultaat is uw BMI. (U kunt het ook eenvoudig hier laten berekenen.) Heeft u een te hoog gewicht? Dan kan het een slimme zet zijn om te overwegen om af te vallen.
  • Bepaalde voedingsmiddelen kunnen het ontstaan van artrose tegengaan of juist versnellen. U kunt daar al vroeg rekening mee houden en hierdoor de kans op het ontstaan ervan verkleinen. Lees bijvoorbeeld dit artikel over voeding tegen artrose.
  • Ook beweging is een belangrijke factor. Als u minder dan een half uur per dag beweegt, beweegt u echt te weinig. En een half uur bewegen per dag is echt het absolute minimum. Een uur of langer zou nog veel beter zijn! Bij ‘bewegen’ hoeft u overigens helemaal niet aan intensief sporten te denken: neem eens de fiets of de benenwagen in plaats van de auto, of maak regelmatig een rustige wandeling met een goede vriend of vriendin. U zult merken dat beweging niet alleen goed is voor de gewrichten, maar zeker ook voor uw algehele gezondheid (lichamelijk en psychologisch).
  • Aan de andere kant is er het gevaar van overbelasten: veel intensieve sporters krijgen vroeg of laat te maken met artrose. Of mensen die te zwaar werk doen. Als u merkt dat de gewrichten van uw benen of heupen warm worden, licht zwellen, kloppen, of pijn beginnen te doen, kan dit een signaal zijn dat u echt rustiger aan moet gaan doen!

Wat niet te voorkomen is: Een flinke valpartij of een ander trauma kan ook de oorzaak zijn van de ontwikkeling van artrose. Vaak ontstaat artrose dan in het gewricht dat de klap heeft geïncasseerd. Als u enkele maanden tot een jaar na zo’n incident nog last heeft van het gewricht, of als ergens in die periode het gewricht weer pijn gaat doen (na een periode van schijnbaar herstel), dan is de kans groot dat u in dit gewricht slijtage hebt ontwikkeld.

Soms kan ook een operatie de aandoening veroorzaken: bijvoorbeeld een operatie aan de meniscus (in de knie) of een kijkoperatie in een gewricht.

a man and woman walking on a path

Wat is artrose precies en wat is de betekenis van artrose?

Hoewel artrose meestal alleen geassocieerd wordt met gewrichtsslijtage en kraakbeenslijtage, is er bij dit ziektebeeld zeker ook sprake van een ontsteking, die een direct gevolg is van de ontstane schade. De kraakbeenslijtage, en uiteindelijk het bot-op-bot contact door de afwezigheid van kraakbeen, leidt samen met de lokale ontsteking tot de kenmerkende pijnklachten, de zwelling en de stijfheid. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het kraakbeen zelf niet gevoelig.

Kraakbeen bevat naast chondrocyten (cellen die kraakbeen maken en onderhouden) geen andere cellen, dus ook geen zenuwcellen die de toegenomen schade of wrijving kunnen detecteren. Botten en synovia (gewrichtsslijmvliezen) bevatten wel zenuwcellen, die ontstekingsfactoren in de gewrichtsvloeistof en bot-op-bot contact kunnen signaleren, en dit wordt door de hersenen herkend als ‘pijn’.

De vrijgekomen ontstekingsfactoren (prostaglandinen en cytokinen) stimuleren verdere kraakbeenafbraak en nieuwe ontstekingsreacties, en kunnen soms ook via de circulatie in andere gewrichten ontstekingen en vervolgens artrose veroorzaken.

Artrose lijkt op artritis maar heeft een andere betekenis. In tegenstelling tot reumatoïde artritis, uit de aandoening zich bij veel mensen in slechts één gewricht, al kan dit zich wel uitbreiden naar meerdere gewrichten (wanneer dit meer dan 5 gewrichten betreft, heet het ‘polyartrose’). In veruit de meeste gevallen is het gewricht van de knie of de heup aangetast.

Afbeelding dat laat zien hoe artrose eruit ziet

Hoe is artrose vast te stellen?

Dat gebeurt in eerste instantie aan de hand van een lichamelijk onderzoek. De arts zal proberen vast te stellen of er ontstekingen in het gewricht aanwezig zijn. Ook kijkt hij naar typische kenmerken van artrose: botuitgroeisels of kraakgeluiden van het gewricht.

Bij het vermoeden van artrose zal de arts röntgenfoto’s laten maken. Daarop is de slijtage duidelijk te zien. Doordat een deel van het kraakbeen verdwenen is, zullen de beide botuiteinden van de gewrichten dichter tegen elkaar aan liggen.

Doet artrose altijd pijn?

Sommige mensen met artrose voelen geen pijn. Zelfs als op de röntgenfoto te zien is dat het gewricht flink versleten is. Aan de andere kant kunnen mensen met zeer lichte beschadigen van het kraakbeen erg veel pijn ervaren.

Is artrose dodelijk?

Artrose is geen ‘fatale’ aandoening. Als het niet wordt behandeld, zullen de symptomen na verloop van tijd erger worden. Overlijden door artrose komt dus heel zelden voor. Wel is het de belangrijkste oorzaak van invaliditeit bij volwassenen.

Hoe lang duurt een ontsteking in een gewricht?

Artrose begint met een milde ontsteking die naarmate het kraakbeen verder gaat slijten in ernst gaat toenemen. Sommige mensen ervaren periodes met en periodes zonder pijn. Bij de meeste patiënten is er echter sprake van aanhoudende en dus toenemende pijn.

De ontstekingen kunnen bestreden worden met Paracetamol of ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs). Steeds meer mensen kiezen voor natuurlijke ontstekingsremmers zonder bijwerkingen, zoals vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad.

Ik heb beginnende artrose, wat kan ik hier nog aan doen?

De adviezen die hierboven genoemd zijn voor het voorkomen, kunt u ook ter harte nemen als u al beginnende of zelfs misschien gevorderde artrose hebt.

  • Het is nooit te laat om te beginnen met afvallen indien u overgewicht heeft: iedere kilo die u kunt verliezen, is weer een kilo minder druk op het gevoelige gewricht (dit geldt vooral indien het een gewricht van de heup of een been betreft). Ook is het bekend dat overtollig vetweefsel een negatieve invloed heeft op de stofwisselingsprocessen en op (laaggradige) ontstekingsreacties. Zoals eerder genoemd, spelen (laaggradige) ontstekingsreacties een belangrijke rol in het versnellen van de kraakbeenafbraak en in het veroorzaken van pijn. Het is dus zeker een goed idee om te werken naar een gezond gewicht!
  • Ook als u al slijtage heeft, kan het aanpassen van uw dieet nog een verschil maken. Sommige voedingsmiddelen zijn ontstekingsremmend of juist ontstekingsversterkend en hebben daardoor een invloed op uw klachten.
  • Beweging blijft ook belangrijk als u al artrose heeft. Uw eerste reactie zal wellicht zijn: maar bewegen doet zo’n pijn, dan moet ik toch niet daarmee blijven doorgaan? Maar juist dan moet u ook in beweging blijven. Te weinig beweging kan het degeneratieve proces zelfs versnellen. Daarnaast is het heel fijn om ondanks uw klachten actief te blijven en deel te blijven nemen aan allerlei activiteiten. Wanneer het lopen pijn doet, zou u ervoor kunnen kiezen om wat meer te gaan fietsen. Of u kunt bij een fysiotherapeut vragen wat voor oefeningen u zou kunnen doen om uw stijve gewricht in een betere conditie te brengen (zie onderaan dit artikel een reeks verwijzingen naar artikelen waar ook oefeningen in staan). U zult zien: dat verbetert uw kwaliteit van leven!
  • Sporten kunt u beter helemaal niet meer doen als u eenmaal artrose heeft aan een gewricht dat u daarmee belast. Want bij het sporten is de kans op overbelasten aanzienlijk aanwezig. U zult bij het sporten soms onverwachtse bewegingen (moeten) maken, waarbij er misschien extra schade ontstaat in de gewrichten. Dus: beweging is belangrijk en beweging is onmisbaar, blijf bewegen! Maar kijk alstublieft uit met intensieve (sport)activiteiten!

Wat helpt tegen artrose?

Veel mensen vragen: is er een medicijn tegen artrose? Helaas is het antwoord dat er nog geen succesvolle behandeling tegen deze gewrichtsaandoening is gevonden. Het kraakbeen wat eenmaal is afgesleten, groeit niet meer terug.

Aangezien dit flexibele weefsel geen zenuwen bevat, is het slijtageproces over het algemeen pijnloos. Wel ontstaan er vrijwel altijd ontstekingen aan het gewrichtskapsel. Daardoor ontstaat de pijn en stijfheid. Om de ontstekingen te verminderen, kunt u paracetamol of ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs) gebruiken.

Wilt u deze geneesmiddelen liever niet gebruiken of krijg u last van bijwerkingen? Dan kunt u ook voor een natuurlijk middel kiezen. Bijvoorbeeld natuurlijke ontstekingsremmers, zoals vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad.

Is alcohol slecht voor artrose?

Bierconsumptie wordt geassocieerd met een verhoogd risico op een knie- en heupartrose. Wijnconsumptie gaat echter gepaard met een verminderd risico op knieartrose. Dat blijkt uit een Amerikaans wetenschappelijk onderzoek. Een verminderd risico werd ook gezien voor sterke drank bij heupartrose. Wel geven de onderzoekers aan, deze eerste resultaten nog verder onderzocht moeten worden.

Heb ik reuma of artrose?

Hoewel pijn, zwelling en stijfheid de typische symptomen zijn van zowel reumatoïde artritis als artrose, gaat het hier om twee verschillende aandoeningen. Bij de eerste aandoening is vooral het slijmvlies aan de binnenkant van het gewricht ontstoken. Dit is meestal het gevolg van een auto-immuunreactie, waarbij een slecht werkend afweersysteem gezonde cellen van het lichaam aanvalt.

Bij artrose gaat het kraakbeen van de gewrichten slijten. Dit gaat gepaard met milde ontstekingen. Deze ontstekingen moeten niet onderschat worden. Ze beschadigen het kraakbeen verder, waardoor nieuwe ontstekingsreacties en meer pijn ontstaat.

Wanneer wordt een gewricht vervangen?

Als de ernst van uw klachten het moeilijk maakt om te functioneren, zelfs na het volgen van deze adviezen, kunt u uiteindelijk overwegen om een orthopeed te raadplegen voor een gewrichtsvervanging. Bijna alle gewrichten zijn operatief te vervangen door een prothese.

Tegelijkertijd zijn medische wetenschappers wereldwijd druk bezig met het vinden van manieren om deze aandoeningen te voorkomen. Een aanzienlijk deel van dit onderzoek richt zich op stamceltherapie, waarbij stamcellen uit buikvet worden omgevormd tot cellen die kraakbeen kunnen herstellen.

In sommige landen worden deze behandelingen al toegepast, maar de resultaten zijn tot nu toe niet bevredigend. Vaak vormt het nieuwe kraakbeen zich nog om tot botweefsel.

Momenteel loopt er een omvangrijk Europees klinisch onderzoek naar een methode die in staat zou moeten zijn om stabiel kraakbeen te produceren. Het zal echter nog enige tijd duren voordat de resultaten daarvan bekend zijn.

Veelgestelde vragen over artrose

Wat zijn symptomen van artrose?

Bekende symptomen van artrose zijn pijn en stijfheid in de aangetaste gewrichten. Ook worden de gewrichten minder flexibel. Wanneer u dit merkt, is de kans groot dat u artrose hebt.

Kan artrose genezen?

Nee, het is niet mogelijk om artrose te genezen. Kraakbeen dat is verdwenen, komt niet meer terug. Wel kunt u erger voorkomen met de juiste leefstijl en behandeling van artrose.

Hoe voelt artrose?

De pijn van beginnende gewrichtsslijtage kan op twee manieren worden geclassificeerd: pijn en gevoeligheid. U kunt een scherpe pijn voelen op het moment dat u het gewricht in een bepaalde richting beweegt. Gevoeligheid is het ongemak dat u ervaart op het moment dat u druk uitoefent op een gewricht.

Wat is de beste behandeling tegen artrose?

De behandeling van artrose begint met het slikken van paracetamol. Op het moment dat dit niet meer voldoet om de pijn te onderdrukken, zal de arts NSAIDS (ontstekingsremmende pijnstillers) voorschrijven. Helaas geven NSAIDS vaak bijwerkingen. Daarom kiezen veel mensen voor natuurlijke ontstekingsremmers zoals Proflexen, die geen bijwerkingen geven.

Wat is de oorzaak van artrose?

Artrose is een aandoening waarbij je gewrichten verslijten en ontstekingen een rol spelen. Meestal komt dit door ouderdom, maar het kan ook ontstaan na een flinke val of ander letsel.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *