Hoge testosteron waarden kunnen verschillende symptomen veroorzaken, waaronder lichaamsbeharing, stemmingswisselingen en acne. Ze kunnen het gevolg zijn van sommige medische aandoeningen en het gebruik van medicijnen of anabole steroïden.
Een hoog testosteronniveau kan bij mannen ernstige problemen veroorzaken, zoals een vergrote prostaat, ook wel benigne prostaathyperplasie (BPH) genoemd.
Bij mannen reguleert testosteron onder andere het libido, de bot- en spiermassa en de productie van sperma. Vrouwen hebben ook wat testosteron, maar minder. Bij vrouwen ondersteunt testosteron de groei en het onderhoud van vrouwelijk voortplantingsweefsel en botmassa.
Testosteron is essentieel voor de gezondheid, maar een teveel kan het risico op gezondheidsproblemen verhogen, zoals een vergrote prostaat.
In dit artikel bespreken we de tekenen van hoge testosteron, ook wel hyperandrogenisme genoemd, bij mannen.
Tekenen van Hoge Testosteron
Testosteron is een hormoon. Het wordt geproduceerd in de testikels van het mannelijke geslacht en in de eierstokken van het vrouwelijke geslacht. Daarnaast wordt dehydroepiandrosteron (DHEA), een voorloper van testosteron, geproduceerd in de bijnieren.
Mensen kunnen ook synthetisch testosteron innemen als medicijn. De effecten van hoge testosteron waarden worden meestal alleen gezien bij synthetische bronnen.
Uit een onderzoek uit 2017 onder meer dan 9000 mannen in Europa en de Verenigde Staten bleek dat het totale testosteron bereik voor mannen van 19-39 jaar 264-916 nanogram per deciliter (ng/dl) is. Niveaus daarboven worden als hoog beschouwd.
De American Urological Association beschouwt 450-600 ng/dl als het normale bereik.
Hoge concentraties synthetisch testosteron kunnen leiden tot:
- Leveradenoom, een tumor op de lever
- Cholestatische geelzucht
- BPH
De auteurs van een onderzoek uit 2021 merkten op dat mannen met hoge niveaus dihydrotestosteron (DHT) – een stof die samenwerkt met testosteron – een hoger risico op acne en haaruitval kunnen hebben. Ze legden echter geen direct verband tussen dit effect en hoge testosteron waarden.
Testosteron kan ook een rol spelen bij de ontwikkeling van prostaatkanker. Experts merken op dat testosteron geen prostaatkanker veroorzaakt, maar wel kan helpen bij het ontstaan ervan. Het verlagen van de hoeveelheid testosteron kan helpen om het risico te verlagen dat de kanker terugkeert of verergert. Er kan een verband zijn tussen testosteron vervangende therapie en de ontwikkeling van prostaatkanker.
Mannen met zeer hoge testosteron waarden kunnen last hebben van:
- Acne
- agressief of risicovol gedrag
- overmatige lichaamsbeharing
- hoofdpijn
- hart- of leverproblemen
- hoge bloeddruk (hypertensie)
- verhoogde geslachtsdrift (libido)
- toegenomen eetlust
- onvruchtbaarheid
- slapeloosheid
- laag aantal zaadcellen
- stemmingswisselingen
- vergroting van de prostaat, wat problemen met plassen kan veroorzaken
- zwelling van benen en voeten
- onverklaarbare gewichtstoename
Oorzaken
Hoge testosteron waarden kunnen een teken zijn van een onderliggende aandoening waardoor de hoeveelheid testosteron in het lichaam toeneemt.
Factoren die tot een verhoogd testosteron gehalte kunnen leiden zijn onder andere:
- Acromegalie of het syndroom van Cushing waarbij de hypofyse is aangetast
- Goedaardige of kwaadaardige tumoren van de bijnier
- Aangeboren bijnierhyperplasie
- Gebruik van bepaalde medicijnen, zoals fluoxymesteron (Halotestin)
- Gebruik van anabole steroïden
- Testosteron supplementen
Atleten en bodybuilders gebruiken soms anabole steroïden om atletische prestaties te verbeteren en spiermassa op te bouwen. Om een laag testosteron gehalte te behandelen kan testosteron vervangingstherapie worden gebruikt.
Diagnose van hoge testosteron
Artsen gebruiken meestal de volgende procedures om hoge testosteron bij mannen vast te stellen:
Een lichamelijk onderzoek
Een arts kan op zoek gaan naar tekenen en symptomen van hoge testosteron, zoals acne en toegenomen spiermassa. Ze zullen ook vragen stellen over iemands libido en stemming.
Bloedonderzoek
Een arts kan bloedtesten laten doen om het testosterongehalte te controleren. Ze kunnen ook het glucose- en cholesterolgehalte controleren, omdat dit beïnvloed kan worden door het testosterongehalte.
Omdat de afscheiding van testosteron meestal het hoogst is in de vroege ochtenduren, zal de arts vaak ’s ochtends bloed afnemen voor de tests.
Behandeling
Het type behandeling voor te hoge testosteron is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de onbalans.
Stoppen met het gebruik van steroïden of drugs
Als hoge testosteron waarden worden veroorzaakt door het gebruik van anabole steroïden of supplementen zoals Testolan, dan lost het stoppen met deze stoffen het probleem meestal op.
In één onderzoek produceerde 88,4% van de mannelijke deelnemers die testosteron supplementen gebruikten geen sperma. Maar 6 maanden na het stoppen met deze supplementen begon 65% van deze mannen weer sperma te produceren.
Behandeling voor tumoren
In zeldzame gevallen kan een tumor geslachtshormonen produceren die het testosteron gehalte kunnen verhogen. Als een tumor bijdraagt aan hoge testosteronniveaus, moet de persoon mogelijk worden geopereerd.
Als de tumor kwaadaardig is, kan de persoon andere behandelingen nodig hebben, waaronder:
- Chirurgie
- Chemotherapie
- Bestralingstherapie
Medicijnen
Medicijnen kunnen helpen om de hoge testosteron waarden te verlagen bij mensen met onderliggende medische aandoeningen.
Deze omvatten:
- steroïdesyntheseremmers, zoals ketoconazol (Nizoral), voor de behandeling van de ziekte van Cushing.
- alfa-reductaseremmers, zoals finasteride (Proscar), voor de behandeling van goedaardige prostaathyperplasie.
- Gonadotropine-releasing hormoon (GnRH) analogen, zoals degarelix (Firmagon), om het testosteronniveau te verlagen bij mensen die behandeld worden voor prostaatkanker.
Iedereen die symptomen ervaart tijdens het gebruik van testosteron vervangingstherapie moet met een arts gaan praten. Mensen die testosteron vervangingstherapie gebruiken hebben meestal periodieke afspraken omdat de arts hun vooruitgang moet controleren.
Wanneer hulp zoeken
Mensen die denken dat ze hoge testosteron waarden hebben, moeten met een arts gaan praten. Ze kunnen behandeling nodig hebben om onderliggende gezondheidsproblemen te behandelen of om het risico op complicaties zoals leverproblemen en osteoporose te verminderen.
Vaak gestelde vragen
Hier zijn enkele vragen die mensen vaak stellen over hoge testosteron bij mannen.
Wat gebeurt er als de Testosteronspiegel van een Man te Hoog is?
Hoge testosteron waarden worden hyperandrogenisme genoemd. Bij volwassenen zijn er weinig duidelijke tekenen. Maar er kan een risico zijn op complicaties zoals een levertumor, geelzucht of een vergrote prostaat.
Wat Gebeurt er als Testosteron bij een Man te Laag is?
Een laag testosterongehalte wordt hypogonadisme genoemd. Een volwassen man met lage testosteronspiegels kan het volgende hebben:
- Kleine testikels
- Vergrote borsten, bekend als gynaecomastie
- Moeite met het verkrijgen van spiermassa
- Laag aantal zaadcellen
- Weinig energie
- Laag libido
- Osteoporose
- Opvliegers, in ernstige gevallen
- Bloedarmoede
Naarmate mannen ouder worden, neemt het testosterongehalte af, wat tot deze symptomen kan leiden.
Wat is een Normaal Testosterongehalte bij een Volwassen Man?
De American Urological Association beschouwt 450-600 ng/dL als een normaal bereik. Als het niveau onder de 300 ng/dL komt, kan een arts een tekort vaststellen en testosteron vervangingstherapie voorschrijven.
De waarden variëren per leeftijdsgroep en kunnen in de loop van de dag fluctueren. De meest nauwkeurige resultaten worden ’s ochtends vroeg verkregen.
Samenvatting
Een hoge testosteron gehalte bij mannen kunnen verschillende symptomen veroorzaken, waaronder overmatige gezichts- en lichaamsbeharing, agressie en onvruchtbaarheid.
Bij mannen wordt hoge testosteron meestal veroorzaakt door het gebruik van anabole steroïden of testosteron supplementen.
Mensen die symptomen ervaren die geassocieerd worden met te hoog testosterongehalte moeten naar hun arts gaan voor een diagnose en behandeling. Onbehandelde hoge testosteron waarden kunnen het risico op onvruchtbaarheid, kanker en andere problemen verhogen.
