Een sub-syndromale winterdepressie noemt ook wel een winterdip, herfstmoeheid of winterblues. U ervaart hierbij niet alle symptomen van een winterdepressie. De symptomen die echter wel aanwezig zijn kunnen een uitermate vervelende impact op uw psychische en/of lichamelijke welbevinden.
Met name vermoeidheid en een verminderd energieniveau zijn klachten waar veel mensen in de herfst en winter over klagen. Stemmingsproblemen zijn veelal minder prominent aanwezig.
Een winterdip is dus een mildere vorm van een winterdepressie.
Inhoud
Symptomen winterdip
Als enkele van de volgende symptomen u met name in het najaar en winter bekend voorkomen, is de kans aanwezig dat u last heeft van een winterdip.
- (Aanhoudende) vermoeidheid.
- Overmatige behoefte aan slaap.
- Somberheid, je depressief voelen.
- Concentratieproblemen.
- Veel slapen en toch niet uitgerust wakker worden.
- Passiviteit, apathie.
- Prikkelbaar, agitatie.
- Toegenomen eetlust (m.n. koolhydraat voedsel als pasta en chocolade)
- Gewichtstoename, soms wel 4 tot 6 kilo.
- Verminderde behoefte aan sex en intimiteit.
- Minder behoefte aan sociale contacten.
Het is kenmerkend aan een winterdip dat de klachten in het voorjaar weer verdwijnen.
Een herfst- en/of winterdip is goed te behandelen met lichttherapie.
Lichttherapie
Licht is ontzettend belangrijk voor veel lichaamsfuncties en gedragingen. Vrijwel alle processen in ons lichaam vertonen een ritme van net iets meer dan 24 uur. Voorbeelden van deze processen zijn de lichaamstemperatuur, de 
afgifte van hormonen en neurotransmitters en het slaap-waak ritme. Dit 24-uurs ritme wordt ook wel de biologische of circadiane klok genoemd.
Licht heeft grote invloed op de biologische klok. Bij weinig daglicht, bijvoorbeeld in de avond, wordt via de ogen een signaal afgegeven aan de hersenen. Deze zullen vervolgens het slaaphormoon melatonine aanmaken: tijd om te gaan slapen! Een voldoende hoeveelheid daglicht in de ochtend hoort de aanmaak van melatonine weer te stoppen.
Bij onvoldoende daglicht kan uw biologische klok ontregeld raken, waardoor het lichaam meer en daarbij ook overdag melatonine blijft aanmaken. Hierdoor kunt u moeilijk opstaan, voelt u zich de gehele dag moe en neemt het energieniveau af. Ook andere activatieprocessen in het lichaam kunnen hierdoor negatief worden beïnvloedt met nog meer gezondheidsklachten tot gevolg.
Naast een tekort aan voldoende daglicht kunnen er ook andere oorzaken zijn waardoor de biologische klok van het lichaam niet meer gelijk loopt met het normale dag – en nachtritme. Denk hierbij aan leeftijd, nachtdiensten, het afreizen naar bestemming in de wereld waar de locale tijd afwijkt van het land van vertrek, bepaalde ziektes en aandoeningen.
Met lichttherapie kan de biologische klok van het lichaam worden hersteld.
Winterdepressie
In de zomer voelt u zich goed, maar zodra de blaadjes in het najaar van de bomen beginnen te vallen laat het lichaam u in de steek. Moeheid, weinig energie, somberheid, een grote behoefte aan slapen, gewichtstoename door een toegenomen behoefte aan calorierijk voedsel zijn enkele kenmerkende symptomen van een winterdepressie (SAD, Seasonal Affective Disorder). Voor veel mensen is dit een jaarlijks terugkomend fenomeen.
Meer dan een 500.000 mensen in Nederland hebben jaarlijks van een winterdepressie. Het aantal mensen met een sub-syndromale winterdepressie is nog vele malen groter. Een sub-syndromale winterdepressie noemt ook wel een winterdip of herfst- of winterblues. U ervaart hierbij niet alle symptomen van een winterdepressie.
De symptomen die echter wel aanwezig zijn kunnen een vervelende impact op uw psychische en/of lichamelijke welbevinden. Met name vermoeidheid is een klacht waar veel mensen in de winter over klagen. Een winterdip is dus een mildere vorm van een winterdepressie. Een winterdepressie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Behandeling winterdepressie
Het is kenmerkend aan een winterdepressie dat de klachten in het voorjaar weer verdwijnen. Veel mensen met een winterdepressie en/of winterdip ervaren echter zoveel gezondheidsklachten, dat zij hiervoor hulp zoeken. Een winterdepressie is in het algemeen goed te behandelen.
Lichttherapie
Met name lichttherapie is de laatste jaren sterk in populariteit toegenomen. Onderzoeken hebben onomstotelijk de effectiviteit van lichttherapie bij winterdepressie aangetoond. Nederlandse behandelrichtlijnen van artsen geven lichttherapie als eerste keuze behandeling aan bij winterdepressie.
Bij lichttherapie wordt men zo snel mogelijk na het ontwaken in de ochtend blootgesteld aan intens licht. Via de ogen wordt een signaal doorgegeven aan het deel van de hersenen waar de biologische klok van het lichaam zich bevindt. Het lichaam reageert hierop alsof het een zonnige zomerdag is. Het gevolg is dat de biologische klok van het lichaam weer gelijk zal lopen aan het natuurlijke ritme van de dag. Zoals het hoort.
Antidepressiva
Onderzoeken tonen aan dat een winterdepressie ook behandeld kan worden met antidepressiva. Deze medicijnen beïnvloedt de beschikbare hoeveelheid neurotransmitters in het lichaam.
Neurotransmitters zijn nauw betrokken bij de prikkeloverdracht van signalen in de hersenen en hebben hierdoor grote invloed op onder andere uw stemming.
Een nadeel van antidepressiva zijn de mogelijke bijwerkingen. Ook kan het enkele weken duren voordat men daadwerkelijk een positieve werking ervaart van het medicijn.
Sint Janskruid
Er zijn mensen die hun winterdip willen bestrijden met Sint Janskruid (Hypericum). Er zijn geen onderzoeken beschikbaar die de effectiviteit van Sint Janskruid bij winterdepressie duidelijk aantonen.
Wel zijn er onderzoeken beschikbaar die een bepaalde effectiviteit laten zien bij een niet-seizoensgebonden winterdepressie.
Wel is inmiddels duidelijk dat er ook nadelen verbonden zijn aan dit middel. Zo worden er regelmatig bijwerkingen gerapporteerd en kan het middel gevaarlijke interacties geven met andere medicijnen en voedingsmiddelen.
Raadpleeg daarom altijd uw huisarts voor u een behandeling met Sint Janskruid overweegt.
Persoonlijk heb ik in de winter veel baat bij Sint Janskruid.
Psychotherapie
Psychotherapie is niet een gebruikelijke behandeling bij een winterdepressie. Toch kan men hiervoor kiezen als aanvulling op bijvoorbeeld een behandeling met lichttherapie. Een reden om dit te doen is bijvoorbeeld te leren omgaan met een jaarlijks terugkerende winterdepressie.